Του Κυριάκου Τσιπούρα (http://pireas2day.gr)
Έφτασε ο καιρός όπου όλοι όσοι θέλουμε να ασχοληθούμε με τις αυτοδιοικητικές εκλογές θα μιλήσουμε για το πολυσυζητημένο ζήτημα των απορριμμάτων. Έφτασε πάλι ο καιρός για να διαπιστώσουμε ξανά τις αναχρονιστικές και πολλές φορές πολυέξοδες αποφάσεις δημάρχων και περιφερειαρχών, τις πομπώδεις διακηρύξεις τους ότι η πολιτική που ασκούν συμβαδίζει με τις ευρωπαϊκές οδηγίες, ότι εξυπηρετούν με τον καλύτερο τρόπο την αναγκαία πράσινη οπτική διαχείρισης απορριμμάτων.
Η χρονιά που ξεκινάει αποτελεί το έτος έναρξης ενός νόμου του ΥΠΕΚΑ (1), που ψηφίστηκε το 2012, και ο οποίος με λίγα λόγια λέει ότι οι Δήμοι που δεν έχουν ξεκινήσει αξιόπιστα προγράμματα μείωσης των απορριμμάτων σε τέτοιο βαθμό ώστε να θάβονται σε ΧΥΤΑ ή καλύτερα ΧΥΤΥ το μικρότερο δυνατό ποσοστό των συνολικών οικιακών απορριμμάτων, θα πληρώνουν ανά τόνο 35 ευρώ μέχρι να φτάσει τα 60 το 2019. Αυτό και μόνο το γεγονός θα έπρεπε να ταρακουνήσει τους τοπικούς άρχοντες και να επιταγχύνουν τις προσπάθειες τους για αποτελεσματικές πολιτικές μείωσης των απορριμμάτων.Ο χρόνος όμως χάθηκε, και χάθηκε σε αποφάσεις και πολιτικές που προωθούν τον χειρότερο τρόπο επεξεργασίας αυτών των αποβλήτων πασπαλισμένο με μεγάλη δόση διαφθοράς, πολιτικών γνωριμιών, κομματικής υπακοής και υποχρεώσεων, αλλά και δράσεων που στόχο έχουν να εντυπωσιάσουν τους μελλοντικούς ψηφοφόρους τους. Έτσι βλέπουμε σε δήμους να εγκαθίστανται ρομποτικοί κάδοι (2), βυθιζόμενοι κάδοι δύο συστημάτων (3), ενός για τα οικιακά απόβλητα που το πιο πιθανό μεγάλο μέρος τους θα ταφεί, και ενός για ανακύκλωση στα πρότυπα του συστήματος των «μπλε κάδων».
Το κοινό χαρακτηριστικό όλων αυτών των περιπτώσεων είναι ότι βαφτίζονται οικολογικές τεχνολογίες, στοιχίζουν πανάκριβα, δεν προσεγγίζουν τους στόχους που επιβάλουν οι νόμοι, οι ευρωπαικές οδηγίες, και το κυριότερο την πράσινη οπτική για ουσιαστική μείωση της ταφής των απορριμμάτων.
Είναι τόσο μεγάλη η αντιπεριβαλλοντική και η αντικοινωνική στάση των αρμοδίων φορέων ώστε οι πολιτικές που αποφασίζουν επιφέρουν ποινές και πρόστιμα όπως για παράδειγμα να επιβάλλονται πρόστιμα (4) από το ΥΠΕΚΑ στο δήμο Π.Φαλήρου για ανεξέλεγκτη διάθεση αποβλήτων στο Τροκαντερό, στο δήμο Μεγάρων για βιομηχανικά απόβλητα, στο δήμο Σαλαμίνας για ΧΑΔΑ και ποιος ξέρει πόσα ακόμη θα γίνουν.
Βέβαια για να είμαστε δίκαιοι όλοι οι αυτοδιοικητικοί φορείς είναι εγκλωβισμένοι στον κεντρικό κυβερνητικό σχεδιασμό για τα απορρίμματα που προωθεί την εγκατάσταση εργοστασίων επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων, ακυρώνοντας στην πράξη την ευρωπαϊκή και εθνική πολιτική για την αειφορική διαχείριση των αστικών στερεών αποβλήτων (5) και απειλεί είτε την ίδια την συνέχεια των Συλλογικών Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης είτε την Αττική με νέα «κουφάρια» αδρανών εργοστασίων. Επίσης αυτά τα συλλογικά συστήματα πρέπει να αναθεωρήσουν τον τρόπο λειτουργίας τους, ίσως να χρειαστεί και ριζική αλλαγή του τρόπου διαχείρισης των ρευμάτων αποβλήτων.
Το σύστημα των μπλε κάδων έχει φυσικά πετύχει όσο έφταναν οι δυνατότητες τους συστήματος, έχει όμως γίνει αναχρονιστική η λειτουργία του αφού η σύγχρονη πρακτική απαιτεί ξεχωριστούς κάδους ανακύκλωσης που μπορεί να φτάνουν σε αριθμό τους τέσσερις.
Η οικολογική διάσταση μίας πράσινης πολιτικής γύρω από τα οικιακά απορρίμματα θέτει ως βασική προτεραιότητα μία αποκεντρωμένη ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων που στηρίζεται στις βασικές αρχές της εγγύτητας και της μικρής κλίμακας, και που αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση μιας οικονομικής και φιλοπεριβαλλοντικής διαχείρισης, σε όφελος των πολιτών και της κοινωνίας.
Στην κατεύθυνση αυτή και με τελικό στόχο να μηδενίσουμε το ποσοστό των απορριμμάτων που οδηγούνται σε χώρο υγειονομικής ταφής, οι επόμενες αυτοδιοικητικες αρχές θα πρέπει να δουλέψουν εντατικά και γρήγορα ώστε να προκύψουν πολλές περισσότερες θέσεις εργασίας και ουσιαστική προστασία του περιβάλλοντος και εξοικονόμησης φυσικών πόρων.
Στο πλαίσιο αυτό είναι απαραίτητο να μπορούν οι Δήμοι να προχωρούν σε εταιρικά σχήματα υπό την μορφή κοινωνικών συνεταιρισμών με του δημότες ώστε να διαχειρίζονται συγκεκριμένα ρεύματα απορριμμάτων όπως την διαλογή και επαναχρησιμοποίηση επίπλων, ρούχων κ.α.
Η περίπτωση του Πειραιά
Στις αρχές της θητείας αυτής της δημοτικής αρχής είχε γίνει μία πολύ ενδιαφέρουσα ημερίδα με κοινή συμμετοχή δύο ακόμη δήμων, του Περάματος και του Κερατσινίου, όπου είχε διαμορφωθεί ένα σχέδιο (6) για την από κοινού ολοκληρωμένη διαχείριση απορριμμάτων. Το όλο σχέδιο έδινε έμφαση στην ανάκτηση ενέργειας από τα σκουπίδια όπως η δημιουργία δευτερογενούς καυσίμου από χαρτί και πλαστικό με στόχο την καύση σε τσιμεντοβιομηχανίες, αλλά και από καύση βιοαερίου προερχόμενο από αναερόβια κομποστοποίηση οργανικών απορριμμάτων.
Η κίνηση αυτή είχε μεν πολλά ενθαρρυντικά στοιχεία ότι ο Πειραιάς και οι άλλοι παραλιμένιοι δήμοι θα αναλάμβαναν πρωτοβουλία στην ορθή πράσινη κατεύθυνση σχετικά με το θέμα κατόπιν ευρύτερης κοινωνικής διαβούλευσης, ωστόσο παρέμεινε ευχολόγιο όπως πολλά καίρια πολιτικά ζητήματα που αφορούν την πόλη και το λιμάνι της.
Η διαχείριση του συστήματος παραμένει σε πολύ αρχικά στάδια απλά δηλαδή γίνεται συχνή περισυλλογή σύμμεικτων απορριμμάτων ακόμα και αυτών που βρίσκονται στους μπλε κάδους, ενώ οι προτάσεις για έναρξη προγραμμάτων κομποστοποίησης στις γειτονιές, διαλογή στην πηγή με ξεχωριστούς κάδους για χαρτί, μέταλλο, πλαστικό, οργανικών για κομπόστ είναι ανεκτέλεστες.
Εγκλωβισμένοι στο κεντρικό σχεδιασμό η δημοτική αρχή φαίνεται να αναμένει την κατασκευή των πολυέξοδων φαραωνικών εργοστασίων επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων και φυσικά δεν έχει συνυπολογίσει το μεγάλο κόστος της διαχείρισης από την συνέχιση αυτή της αποτυχημένης αυτοδιοικητικής πρακτικής.
Η παρούσα δημοτική αρχή βλέπει και έβλεπε την διαχείριση των απορριμμάτων όπως το ξεσκόνισμα στα σπίτια μας όπου την συλλέγουμε και την πετάμε έξω, δίχως να βλέπουμε ότι τα σκουπίδια έχουν αξία και μπορούν να φέρουν έσοδα στο δήμο. Άλλωστε αν διαβάσει κανείς τα έσοδα του δήμου από πηγές όπως η ανακύκλωση, πράσινες στέγες σε σχολεία, χρήματα από το πράσινο ταμείο κ.α. θα απογοητευτεί.
(1) http://www.ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=7Z1up05Xrto%3D& άρθρο 43.
(2) http://www.zougla.gr/general/article/titli-telous-gia-tous-rompotikous-kadous
(3) http://kallithiotis.blogspot.gr/2013/12/blog-post_5.html
(4) http://www.ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=r7Q9L67pRqY%3D&tabid=396&language=el-GR%5C
(5) http://www.ypeka.gr/Default.aspx?tabid=238&
(6) http://www.piraeus.gov.gr/LinkClick.aspx?fileticket=TL5Uuck7IYw%3d&tabid=36
