Ηδη τα αρχαία έχουν δεινοπαθήσει από την υπερεκμετάλλευση του χώρου, με αποτέλεσμα τα Κονώνεια τείχη και τα τείχη που ύψωσε ο Θεμιστοκλής να βρίσκονται σήμερα είτε αμπαρωμένα σε ιδιωτικές αποθήκες και αυλές αναψυκτηρίων, μαζί με καφάσια και σπασμένες καρέκλες, είτε κάτω από δρόμους και
πεζοδρόμια, σε μερικά σημεία θαμμένα από τη βλάστηση, και στο μέτωπο της ακτής κλεισμένα σε σιδερόφραχτα κλουβιά.
Την άθλια αυτή εικόνα των αρχαίων καταλοίπων που σώζονται στην περιοχή σε μεγάλη έκταση (μόνο το Κωνώνειο τείχος σε μήκος 80 μέτρων) παρουσίασαν με αποκαλυπτικό φωτογραφικό υλικό η πρώην έφορος Πειραιά Εφη Λυγκούρη και ο αρχιτέκτονας-αναστηλωτής της Εφορείας Δημοσθένης Σβολόπουλος. Ο κ. Σβολόπουλος έδειξε πώς έχει καταντήσει ο ένας από τους δύο λιθόκτιστους πύργους (ο ανατολικός) στο στόμιο του αρχαίου λιμανιού που έκλεινε με αλυσίδα 96 μέτρων (τόσο απείχε από τον απέναντι πύργο). Σήμερα ο πύργος αυτός είναι θαμμένος από τσιμέντα και από πάνω «στολίζεται» με κουτιά της ΔΕΗ, του ΟΤΕ κ.ά. Σε άλλη φωτογραφία είδαμε τα αρχαία τείχη να φιγουράρουν ως διακοσμητικό φόντο του αντιγράφου αγάλματος του Ποσειδώνα μέσα στο Ναυτικό Μουσείο του Πειραιά.
Διαφωνεί η Εφορεία
Η Εφορεία Πειραιά διαφωνεί ριζικά με την τροποποιημένη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ) της εταιρείας, αντιπροτείνοντας μείωση των υπαρχουσών προβλητών (αντί αύξησής τους), ώστε να φανεί πώς ήταν στην αρχαιότητα. Την άποψη αυτή υποστήριξαν πολλοί αρχαιολόγοι μεταξύ των οποίων και ο καθηγητής Ν. Σταμπολίδης ο οποίος είπε πως «περιβάλλον είναι και οι αρχαιότητες».
Η απάντηση των εκπροσώπων της εταιρείας ήταν πως η μαρίνα Ζέας, που λειτουργεί χωρίς άδεια περιβαλλοντικών επιπτώσεων, πρέπει κάποτε να αδειοδοτηθεί. Οσο για την ανάδειξη των αρχαίων είναι δουλειά του υπουργείου.
Η υπόθεση έχει μακρά προϊστορία: από τότε που ο χώρος μεταβιβάστηκε από τον ΟΛΠ στον ΕΟΤ και από εκείνον στα Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα, τα οποία τον εκμίσθωσαν σε ιδιώτες. Το 2004 οι μισθωτές ζήτησαν από το ΚΑΣ και πέτυχαν την αύξηση των προβλητών μέσω μιας ΜΠΕ. Η απόφαση όμως ακυρώθηκε από το Συμβούλιο Επικρατείας με το αιτιολογικό ότι το ΚΑΣ όφειλε να εξετάσει τις συνέπειες που θα είχε στα αρχαία.
Και κρουαζιερόπλοια
Στο χώρο αυτό ελλιμενίζονται σήμερα 560 σκάφη. Το αίτημα της νέας διαμόρφωσης του λιμανιού θα δώσει άλλες 20 θέσεις. Ο αρχιτέκτονας Νίκος Μπελαβίλλας από το ΕΜΠ, που παρέστη στο συμβούλιο μαζί με αντιπροσωπεία κατοίκων της περιοχής, ανέφερε πως σκοπός της εταιρείας είναι να μετατραπεί η Ζέα από λιμάνι σκαφών (10-20 μ.) σε λιμάνι μεγάλων θαλαμηγών (35-50 μ.) ακόμη και κρουαζιερόπλοιων. Ηδη έχουν κάνει την εμφάνισή τους μεγάλα σκάφη που βγάζουν πούλμαν και σε λίγο θα χρειαστούν τελωνείο για τους επιβάτες τους και ελικοδρόμιο, είπε.
«Η περιοχή έχει επιβαρυνθεί από το 2004 με τα 4 αναψυκτήρια που έγιναν παραλιακά και άλλα 14 από πάνω», πρόσθεσε η δημοτική σύμβουλος Πειραιά Μαρία Σταθάκη.
«Μας διακρίνει απληστία, λαιμαργία, υπερεκμετάλλευση των χώρων. Αν δει κανείς παλιές φωτογραφίες της Ζέας, αισθάνεται γαλήνια βλέποντας τους νεώσοικους (196 τον αριθμό, ακτινωτά στην παραλία) που επιβίωσαν επιδρομών, πολεμικών συγκρούσεων και πειρατειών», τόνισε ο καθηγητής Μανόλης Κορρές. «Αποτελεί ηθικό ζήτημα να ονειρευόμαστε μεγαλύτερη εκμετάλλευση».
Η πρόεδρος του ΚΑΣ Λίνα Μενδώνη απάντησε πως είναι «χάλι που εκθέτει τη χώρα αυτό στη Ζέα. Γιατί να μην ονειρευόμαστε την αποκατάσταση του χώρου και την ανάδειξη των αρχαίων;». Ανέφερε πως η ΜΠΕ μπορεί να καταστεί πρόκληση για την ποιοτική (τουριστική και πολιτιστική) αναβάθμιση του λιμανιού. Κι επειδή η ΕΤΑ ανήκει στο ενοποιημένο πλέον υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, εισηγήθηκε να επιστραφεί η μελέτη στις υπηρεσίες και να εκπονηθεί εκ νέου με βάση την προστασία και ανάδειξη των αρχαίων. Η πρόταση εγκρίθηκε ομόφωνα. *
